Từ Hòa Bình dọc theo quốc lộ 6 qua dốc cun khoảng 5km là đến thị trấn Cao Phong thơ mộng , ngoài sản vật nổi tiếng như cam thì thị trấn Cao Phong còn có một địa danh vô cùng hấp dẫn đó là Núi Đầu Rồng .
Núi Đầu Rồng là quần thể di tích danh lam thắng cảnh núi nằm ngay khu 3 , phía tây nam thị trấn và chỉ cách quốc lộ 6 khoảng 500m nhìn từ xa dãy núi dài hơn 1 km , cao xấp xỉ 200 m so với chân núi có hình đầu rống với hai mắt là 2 hồ nước . Trong dãy núi có nhiều hang động đẹp liên kết với nhau tạo thành quần thể .
Mỗi hang động là một kỳ quan tuyệt vời của tạo hóa ban tặng cho mảnh đất Cao Phong với thế giới nhũ đá , hồ nước lung linh , huyền ảo . Trong đó có 6 hang động chính gồm :
4 Hang khô - Phong Sơn Động , Nhãn Long Sơn Động , Động Không Đáy , Hoa Sơn Thạch Động .
2 Hang ướt - Động Thanh thủy , Hang Nước
Động sâu khoảng 300 m, gồm 2 tầng và chia thành 5 cung. Cung
thứ nhất được bàn tay tạo hóa bố trí như một phòng chờ với chiều dài 70
m, rộng 20 - 30 m, vòm trần cao nhất 30 m dốc thoai thoải vào trong. Nền
động nhấp nhô hàng trăm khối nhũ đá lớn, nhỏ tạo nên nhiều hình thù,
góc cạnh, dáng nét kỳ vĩ, thơ mộng như hình chú rùa, voi, đại bàng tung
cánh.... Từ vòm trần và hai bên vách động, nhũ đá rủ xuống
chỗ thì tha thướt, lộng lẫy như xiêm y của tiên nữ, chỗ nhũ chảy dài,
mảnh mai như dải lụa đào. Nổi bật hơn cả là trên vách động bên phải có
khối thạch nhũ tựa hình các nàng tiên đang đứng tắm với mái tóc dài óng
ả, lượn sóng buông thả. Cúi người lách qua một khe cửa nhũ đá dài 3 m,
các bạn sẽ tới cung thứ hai. Ngay trước cửa cung là một bức rèm nhũ trắng
tinh khôi như mời chào khách tiến vào trong để chiêm ngưỡng toàn bộ
cung phòng rộng 7 m, dài 60 m, mái vòm cao 8 m. Cách cửa cung 10 m về
phía bên phải có một ngách nhỏ, cúi người bò vào trong 3 m, du khách sẽ
được chiêm ngưỡng cung phòng của tiên nữ. Truyền thuyết kể rằng, vì
không chịu ép duyên lấy lang đạo giàu có nên người con gái xinh đẹp nhất
vùng Mường Thàng đã bỏ nhà lên sống cô độc trong động. Thương nhớ người
yêu, nước mắt nàng chảy ròng tới khi kiệt sức. Rung động trước tình yêu
của nàng, Ngọc Hoàng đã ban cho linh hồn nàng thành tiên nữ và cho giữ
cung phòng là nơi nghỉ vĩnh hằng. Cung phòng được trang hoàng lộng lẫy,
nhũ từ vách chảy xòa xuống tựa thác lụa mỏng manh khẽ đung đưa trong gió
còn vương vấn những giọt nước long lanh như giọt nước mắt xót xa của
tiên nữ. Buồng ngủ tiên nữ được sắp xếp kín đáo, phía ngoài nhũ rủ xuống
như mành ngọc kỳ ảo tựa bức rèm chặn những cơn gió lạnh chở che cho
giấc ngủ của nàng. Phía bên phải buồng ngủ là một hồ nước trong vắt nhìn
thấu những hình hài sống động của đá như hình con rùa, ba ba, cá...
Cảnh vật do những hòn đá vạn năm tạo nên mà cứ ngỡ như cuộc sống bên
ngoài hiện hữu vào. Rời phòng ngủ của tiên nữ, quay trở lại lòng động
càng đi sâu vào trong không gian càng trở nên huyền bí. Khi ánh đèn rọi
vào, các bạn sẽ ngỡ đang ở biển cạn với nhấp nhô những hòn đảo nhỏ,
rừng san hô; lại ngỡ đứng giữa rừng nguyên sinh với cây, hoa, lá, quả từ
ngàn năm hoá thạch. Phía trong rừng cây là hồ nước, trên bờ có nhiều
trụ đá giống hình ngư ông đang ngồi thong dong câu cá hay bóng dáng mảnh
mai của chị Hằng Nga đánh đàn trong ngày Tết Nguyên tiêu nơi tiên giới.
Chưa hết ngỡ ngàng trước vẻ đẹp của cung thứ 2, các bạn phải bò người qua
nhũ đá vào cung thứ ba. Đây thực sự là một vườn hoa đá với những bông
lộc vừng kết chùm lung linh và còn nhiều loại hoa khác để mỗi người thoả
chí tưởng tượng. Trên vách, những khối nhũ buông xuống trạm nổi các
nhân vật cổ tích với nét trạm vô cùng tinh tế, sắc sảo, tỉ mỉ. Vòm động
được trang hoàng lộng lẫy như những chiếc đèn lồng trong đêm hội hoa
đăng. Lách qua một khe đá dài 2 m,các bạn sẽ đến cung thứ tư có chiều
dài 4m, rộng 15 m với nhiều ao nước nhỏ trong suốt nhìn thấu những hòn
cuội trắng như đàn cá đang tung tăng bơi lội. Nét nổi bật của cung này
là các cột đá được điểm thêm những hạt đá kim cương lấp lánh và phủ lên
một lớp vân mây; một đài sen toạ lạc ở độ cao 8 m, phía trên là cảnh bầy
tiên nữ đang múa hát trong ngày hội thiên cung; các khối nhũ đá sừng
sững nhuộm màu vàng như một núi vàng đang tuôn chảy. Lách qua bức rèm
nhung bằng đá, đến cung thứ 5 gồm 2 tầng. Tầng 1 dài 30 m,
rộng 5 m, tầng 2 cao hơn tầng 1 tới 2,5 m và dài trên 60 m, rộng 20 - 30
m. Nơi đây là sự kết hợp tinh tế của nhũ đá và nước với những khối đá
tựa hình chú thỏ ngọc, Phật tổ như lai, các vị la hán, đặc biệt là một
khu vườn thượng uyển với muôn loài cây, cỏ, hoa, lá, động vật sinh động.
Hoa Sơn Thạch Động thực sự là tác phẩm nghệ thuật tạo hình kỳ lạ của
tạo hóa, sự kết hợp tinh tế giữa điêu khắc và hội họa, giữa tính hoành
tráng khỏe khắn với sự duyên dáng thơ mộng.
Cách Hoa Sơn Thạch Động chừng 100 m là
động Không Đáy. Có tên gọi như vậy vì trong động có một giếng sâu hun
hút, miệng rộng 7 m. Khi cầm viên đá ném xuống không nghe thấy tiếng
gì. Cho đến nay, kể cả những người leo núi địa phương cũng chưa dám
xuống thám hiểm. Động có chiều dài khoảng 170 m kể cả ngách phụ. Cửa
động trước đây bị đất vùi lấp và chỉ vừa một người chui qua, nay đã
được mở rộng 4 m, cao 5 m. Động được chia làm 4 cung phòng lớn, vòm trần
chỗ cao nhất lên đến 50 m, nền khô ráo. Trong khắp lòng động là vô vàn
thạch nhũ từ vòm trần rủ xuống, từ vách đua ra, từ dưới mọc lên với
nhiều hình thù khác lạ như bầu sữa, áo lụa đào, hình quan Thế âm Bồ Tát,
chúa Thượng Ngàn... Không gian ở đây tĩnh mịch, mát lạnh, hư hư, thực
thực khiến mọi người đều mê mẩn.
Ở độ cao 40 m so với chân núi, Nhãn Long
Sơn động nằm ngay phía mắt trái của núi Đầu Rồng. Động có chiều dài 150
m, gồm 4 cung. Đứng trên động nhìn xuống bao quát cả thị trấn với những
đồi cam, mía xanh mướt. Trong động cũng là cả một thế giới nhũ đá, vân
đá với nhiều hình thù sinh động để mọi người thoả sức tưởng tượng. Nằm ở
lưng chừng núi, Phong Sơn động là động cao nhất, cách chân núi gần 200 m
gồm 3 cung chính. Đường lên động men theo những triền đá. Thực là cái
thú của người leo núi, háo hức như đang đi lên trời. Gần đến cửa hang có
một luồng gió mạnh từ cửa động thổi ra, xua tan hết sự nóng bức, mệt
nhọc. Có lẽ vì thế mà người dân nơi đây đặt tên động như vậy. Nét nổi
bật của động là bàn tay tạo hoá đã kiến tạo nên hình chiếc chuông đá,
chiêng của đồng bào Mường mà khi gõ vào vang như những bản nhạc. Ai nấy
đều có thể ngồi hàng giờ bình tâm tĩnh trí để trái tim trò chuyện với đá
để khi ra về không khỏi luyến tiếc, bâng khuâng.
Sự độc đáo của quần thể di tích còn được
góp nên bởi hang Nước dài 400 m và động Thanh Thuỷ dài 300 m. Nếu ở hang
Nước là dòng nước từ động chảy ra thì ở động Thanh Thủy là nước dâng
lên từ mạch ngầm giữa hang. Để du ngoạn khám phá bên trong, các bạn
phải đi bằng thuyền. Theo lời bác Chiến, nước ở đây mùa hè mát mẻ, mùa
đông lại ấm. Khi những cơn gió lạnh về, cả dòng nước bốc hơi nghi ngút
lan tỏa bay là là như làn khói lam chiều. Dòng nước trong vắt có chỗ
nông chỉ đến bắp chân, có chỗ sâu 5 - 8 m nhìn thấu những nhũ đá, măng
đá, hòn đá cuội màu đỏ, vàng, nâu và cả những chú cá tung tăng bơi lội
kiếm mồi. Ngước nhìn lên vòm trần, thật sự sững sờ bắt gặp
những hình tượng sống động của hoa lá, chim muông... được chạm tạo hóa
khắc công phu. Trong động Thanh Thuỷ còn có bãi bồi tuyệt đẹp dài khoảng
20 m, rộng 3 -5 m, có thể tản bộ. Rất thú vị ở hang Nước còn có sự trú
ngụ của bầy dơi, chúng quấn quýt thành cụm ríu ran gọi nhau. Đây quả là
kiệt tác của nước và đá qua triệu triệu năm cho vùng đất Cao Phong một
danh thắng đặc sắc.
Xem thêm : Du Lịch Thung Nai